قند خون و عوارض آن
قند خون به ميزان گلوکز در گردش خون گفته مي شود و منبع اصلي انرژي براي سلول هاي بدن است. پس از مصرف غذا، گلوکز از طريق روده وارد خون مي شود و بدن براي تنظيم سطح آن از دو هورمون اصلي به نام هاي انسولين و گلوکاگون استفاده مي کند. انسولين که از لوزالمعده ترشح مي شود، با کمک به ورود گلوکز به سلول ها باعث کاهش سطح آن مي شود و نقش مهمي در حفظ تعادل انرژي دارد. در مقابل، گلوکاگون در زمان کاهش قند خون فعال مي شود و با آزاد کردن گلوکز ذخيره اي از کبد، سطح آن را به حالت طبيعي بازمي گرداند. اين تعامل ظريف هورموني اگر بر اثر بيماري، سبک زندگي ناسالم يا عوامل ژنتيکي مختل شود، ممکن است منجر به افزايش يا کاهش غير طبيعي قند خون شده و پيامد هاي مختلفي را براي سلامت فرد به همراه داشته باشد.
علل افزايش قند خون
افزايش قند خون معمولا به دليل مقاومت به انسولين يا عدم ترشح مناسب آن رخ مي دهد. علاوه بر اين عوامل ديگري نيز وجود دارند که مي توانند موجب بالا رفتن سطح گلوکز شوند. برخي از مهم ترين موارد عبارت اند از:
- مصرف داروهاي کورتوني
- استرس هاي شديد جسمي يا روحي
- کمبود فعاليت بدني
- تغذيه نامناسب و پر شکر
- بيماري هاي عفوني يا التهابي
علائم شايع بالا بودن قند خون
بالا بودن قند خون اغلب به تدريج بروز مي کند و به همين دليل بسياري از افراد در مراحل اوليه متوجه آن نمي شوند. هنگامي که سلول ها قادر به استفاده از گلوکز موجود در خون نباشند، بدن تلاش مي کند گلوکز اضافي را از طريق ادرار دفع کند. اين روند باعث تکرر ادرار و از دست رفتن آب بدن مي شود و فرد دچار تشنگي مداوم و خشکي دهان مي گردد. کاهش انرژي دريافتي سلول ها نيز موجب خستگي مفرط، خواب آلودگي و کاهش تمرکز مي شود. از طرف ديگر تجمع گلوکز اضافي در خون بر اعصاب و بينائي تاثير مي گذارد و افراد ممکن است تاري ديد يا احساس سنگيني در چشم ها تجربه کنند. کاهش وزن بدون دليل مشخص نيز مي تواند نشانه اي از بالا بودن طولاني مدت قند خون باشد، زيرا بدن براي تامين انرژي مورد نياز خود به تجزيه ذخاير چربي و عضله روي مي آورد.
عوارض کوتاه مدت بالا بودن قند خون
اگر قند خون در بازه زماني کوتاهي به سطح بسيار بالا برسد، احتمال بروز مشکلات حاد و خطرناک افزايش مي يابد. کتواسيدوز ديابتي که معمولا در افرادي با کمبود شديد انسولين رخ مي دهد، از جمله اين موارد است و مي تواند با علائمي مانند تهوع، استفراغ، درد شکمي و تنفس غير طبيعي همراه باشد. علاوه بر آن، بالا بودن شديد قند خون در افراد مسن يا افراد دچار کم آبي بدن ممکن است منجر به وضعيت خطرناکي به نام افزايش اسمولاريتي شود که اختلال هوشياري و کاهش سطح هوشيار را به دنبال دارد. در اين شرايط بدن قادر به تنظيم الکتروليت ها و آب مورد نياز خود نيست و مشکل مي تواند به سرعت به بحراني تهديد کننده حيات تبديل شود. به همين دليل شناخت اين عوارض و مراجعه سريع به مراکز درماني ضروري است، زيرا مداخله پزشکي به موقع مي تواند از آسيب هاي جدي جلوگيري کند.
عوارض بلند مدت کنترل نکردن قند خون
چنانچه قند خون براي مدت طولاني بالا بماند، آسيب هاي جدي در بدن ايجاد مي شود. اين آسيب ها معمولا به رگ ها، اعصاب و اندام هاي حياتي آسيب مي رسانند. در اين بخش، زير عنوان هاي تکميلي ارائه مي شود:
آسيب به رگ هاي خوني
افزايش پايدار قند خون موجب ضخيم شدن ديواره رگ ها مي شود و خطر سکته قلبي و مغزي را افزايش مي دهد.
آسيب به کليه ها
کليه ها در برابر قند خون بالا حساس هستند و در طول زمان ممکن است دچار نارسائي شوند.
آسيب به چشم ها
شبکيه چشم در برابر گلوکز اضافي بسيار آسيب پذير است و در صورت بي توجهي ممکن است اختلال بينائي يا رتينوپاتي ديابتي بروز کند.
روش هاي پيشگيري و کنترل قند خون
براي پيشگيري از عوارض جدي، رعايت رژيم غذايي سالم، انجام فعاليت بدني منظم و کنترل وزن ضروري است. اندازه گيري منظم قند خون به کمک دستگاه هاي استاندارد امکان پايش دقيق وضعيت را فراهم مي کند. بسياري از افراد نيز با تجويز پزشک به مصرف دارو هاي تنظيم کننده قند خون يا تزريق انسولين نياز دارند. پايبندي به اين اقدامات مي تواند از بروز آسيب هاي طولاني مدت جلوگيري کند.
مديريت و کنترل قند خون براي پيشگيري از آسيب هاي جدي و حفظ کيفيت زندگي اهميت فراواني دارد. استفاده از تجهيزات دقيق و مطمئن مانند دستگاه تست قند خون، فشار خون سنج و ديگر ابزار هاي نظارتي به افراد کمک مي کند تا وضعيت سلامتي خود را بهتر ارزيابي کنند.رسالايف با ارائه محصولات استاندارد و با کيفيت، محيطي مطمئن براي خريد اين ابزار ها فراهم مي کند و مي تواند انتخابي مناسب براي کساني باشد که قصد مراقبت بيشتر از سلامتي خود را دارند.